Üniversitede reklama değil eğitime bakın

Üniversite sınavı geride kaldı, sıra tercihlerde. Üniversite ve bölüm tercihi öğrencilerin geleceklerine dair attıkları önemli bir adım. 10 gün sürecek tercih maratonu bugün başlıyor. Eğitim Uzmanı Servet Gülsün Şirin uyarıyor: Üniversitelerin dediklerine değil yaptıklarına, akademik kadrosuna bakın. Dil eğitiminin niteliğini sorgulayın, popüler olanı değil yeteneğiniz olanı seçin Geleceğin mesleğini seçmek yerine, çok dilli ve kültürlü, üreten, eleştirel bakan, uzmanlaşmış geleceğin insanı olun…

Tercih yaparken dikkat edilecek pek çok kriter var. Okan Üniversitesi Rehberlik Koordinatörü ve Tanıtım Müdürü Servet Gülsün Şirin ile sağlıklı bir tercihin inceliklerini, üniversitenin anlamını konuştuk:
SEÇECEĞİNİZ ALAN YETENEĞİNİZLE ÖRTÜŞMELİ: Bir bölüm ve o bölümün okunacağı üniversite seçiminde geleceğimizle ilgili bir karar veriyoruz. Özellikle bölüm, yaşamımızın bundan sonraki kısmında ne yapacağımızı seçmek demektir. Mesleki olarak söylemiyorum. Çoğu lisans programı doğrudan bir mesleğe karşılık gelmez, doğrudan karşılık gelen alanlarla da o mesleği yapmak zorunda değiliz. Ancak eğitimini aldığımız alan yaşam boyu üzerine sözümüz olan alan olacağı için ilgimiz ve yeteneğimizle örtüşmelidir. Yoksa ne yazık ki hayal kırıklıkları ve mutsuzluklar yaşanacaktır. Tercihlerimiz doğrudan yaşamımıza etki eder,
AKADEMİK KADROYA BAKIN: Öğrenciler üniversitelerin dediklerine değil, yaptıklarına baksınlar. Bir üniversiteyi üniversite yapan akademisyenleridir. Öncelikle akademik kadronun kimlerden oluştuğunu incelesinler. Dil eğitiminin niteliğini sorgulasınlar. Teknolojik altyapılarının bu çağın koşullarına uygun olup olmadığına baksınlar. Kampüs olanaklarını, sosyal yaşam alanlarını değerlendirsinler. Üniversitenin iş dünyasıyla ilişkili olup olmadığına baksınlar. En önemlisi o üniversiteye kendilerini ait hissedip hissetmediklerini sorgulasınlar.
İYİ HAYATIN SIRLARI: Tüm yaptıklarımız mutlu olmak içindir. Elde ettiğimiz ve edeceğimiz başarılar bizi mutlu etmiyorsa anlamsızdır. Peki, nasıl bir yol izlersek doğru tercihlerde bulunmuş oluruz. “Kazanamazsam ne yaparım?” sorusu yerine “Neden kazanmalıyım?” sorusunu sormakla ilk adım atılabilir. neden üniversite eğitimi almak istediklerini bilmek zorundalar. Kişi iyi bir hayatı -ki bu ifadenin göreceliliği de tartışmasız- sadece bir üniversite bitirmekle elde edemez. Gençler yeteneklerini objektif olarak değerlendirmeli, bu konuda ne mütevazı olmalı ne de gerçeklikten uzaklaşmalılar. Ailelerinden, çevrelerinden, uzmanlardan destek alabilirler. Tabii bu arada “İnsan isterse her şeyi başarabilir” söylemini fazlaca duyacaklar. Bu söylemin yerine biz şöyle bir ifade kullanalım: İsteklerimiz için sonuna kadar mücadele etmeliyiz ama bazen başaramayabiliriz de… Hayatta kazandıklarımız kadar kaybettiklerimiz de bizi biz yapar. İsteklerinize yeteneklerinize, hayallerinize, uygun işler yapabilmek için “Ne iş olsa yapmam” demekle işe başlayın.
YAPABİLECEĞİNİZ İŞLERİ BELİRLEYİP ROTANIZI ÇİZİN: Popüleri değil yeteneğin olanı seç: Üniversite tercihlerinde yapılan en önemli yanlış, popüler olanı seçmek. Çok büyük bir çoğunluk yeteneklerine uygun olup olmadığına bakmaksızın, bölümle ilgili hiç fikir sahibi olmadan popüler olduğu için tercih ediyor. İkinci büyük yanlış ‘Puanım ziyan olmasın’ diye istemediği bir programı yazmak. Sonra hiç ilgisi olmayan bir bölümü sadece üniversite adı için seçenler var. Bütün bunların sonucu ne yazık ki hayal kırıklıkları ve mutsuzluklar.
GELECEĞİN İNSANI OLUN: Geleceğin meslekleri gibi popülist söylemlerden açıkçası uzak duruyorum. Geleceğin mesleği değil ama geleceğin insanı var bence. Çok dilli, çok kültürlü, entelektüel anlamda okuryazar, üreten, tartışan, eleştirel bakan, uzmanlaşmış bireylerin dünyası olacak gelecek. Hangi meslek değil bence o mesleği kimin, nasıl yaptığı daha önemli olacak.
HAYALLERİNİZİ ÇOCUKLARINIZA DAYATMAYIN: Tüm anne-babalar kendilerine güvenen, kendi kararlarını alan çocukları olmasını istediklerini söylerler. Ancak iş gerçekten kendi kararını almaya geldiğinde işler biraz karışır. Elbette yol gösterelim, düşüncelerimizi paylaşalım ama onların yerine karar almayalım. Özgür bireyler olarak dünyaya karışsınlar.

10 soruda hatasız tercih listesi

Tercihin teknik ayrıntılarını ve adayların en sık sorduğu soruların yanıtlarını Uğur Dershanesi Rehberlik Koordinatörü Can Ağırgöl verdi.

Tercih listemi düzenlerken dikkat edeceğim öncelikli şey nedir?

Öncelikle listenizi istediğiniz alanlara göre düzenlemelisiniz. Üniversitelerin taban puanlarını ve sıralamalarını da göz önünde bulundurarak en çok istediklerinizi bir sıraya diziniz.

Diğer tercihlerime göre düşük puanlı bir bölümü daha üst sıralara yazarsam sorun yaşar mıyım?

Hiçbir problem yaşamazsınız. Tercihleriniz puanlara göre değil de istediğiniz üniversite ve bölümlere göre sıralanmışsa bu durumla karşılaşacaksınız. Dikkat etmeniz gereken, puanı daha yüksek bir bölümü yukarıya taşımaktır. Bu durumda daha az istediğiniz bölümü sadece puanı yüksek diye daha çok istediğiniz bölümün önüne geçirirsiniz.

Özel koşul ve açıklamalar nedir?

Adaylar tercih yapmayı düşündüğü bölümün, eğer belirtilmişse, özel koşullar ve açıklamalarını okumak zorundadır. Adayların çoğu kılavuzu dikkatlice okumadıklarından dolayı tercih hataları yapabilmektedirler. Örneğin tercih ettiğiniz bölümün özel koşullarında sadece kız öğrenciler bu programı tercih edebilir ibaresi varsa ve erkekseniz o bölüme yerleştirmeniz yapılır fakat kayıtta bu koşulları taşımadığınız için kaydınız yapılmaz. Bir diğer örnek de devlet ve vakıf üniversitelerini karıştırma durumu.

Geçen yıl bir bölüme yerleştirildim; ancak kayıt yaptırmadım. Puanımda bir düşme olur mu?

Sınavdan elde ettiğiniz puana göre tercih yaptıysanız ortaöğretim başarı puanınızın, yani okuldan gelecek puanın yarısını kaybedersiniz. Ancak sınavsız geçişle yerleştirildiyseniz puanınızda düşme olmaz.

Neden puana göre değil de başarı sırasına göre tercih yapmak bizim için daha somut bilgiler verir?

Çünkü sınavın özünü sıralamalar oluşturur. Amacı sınava giren bütün adayları başarısına göre sıralamaktır. Yerleştirme işlemlerinde dikkat edilen unsur kesinlikle sıralamalardır.

Tercih listemin tamamını doldurmalı mıyım? Boş bırakırsam tercih listem geçersiz sayılabilir mi?

Dilediğiniz kadar tercih yapabilirsiniz. Kendinizi tüm listeyi doldurmak zorunda hissetmeyin.

Bu yıl sınavsız geçişle yerleşsem seneye puanla tercih yapacak olsam okul puanımda düşme olur mu?

Hayır. Okul puanınızda herhangi bir düşme olmaz.

Merkezi yerleştirme ile öğrenci alan programları tercih ederken aynı zamanda özel yetenek sınavı ile öğrenci alan programlara da başvuru yapabilir miyim?

Özel yetenek sınavları merkezi yerleştirme dışında öğrenci almaktadır. Dolayısıyla adaylar hem merkezi yerleştirme yoluyla tercih yapabilir hem de özel yetenek sınavına başvurabilirler.

Tercih yaparken sınav sonuç kâğıdında nereye bakmalıyım? Sonuç kâğıdında bir sürü puan var, hangisi benim işime yarıyor?

Sınav sonuç belgesinde 18 farklı ham puan ve 18 farklı yerleştirme puanı yer alır. Tercih yaparken yerleştirme puanı sütunundaki puanlar dikkate alınır. Her bölüm farklı puan türüyle öğrenci aldığından seçilecek bölümdeki puan türüne bakılarak tercih yapılır. Öğrenci makine mühendisliğini tercih edecekse bu bölüm MF 4 puan türüne göre öğrenci aldığından sonuç belgesinde yerleştirme puanı sütununda yer alan MF 4 puanına bakılıp tercih yapılır.

Tercih yaptıktan sonra değişiklik yapmak mümkün mü?

Tercih süresi içinde adaylar http://ais.osym.gov.tr/ adresinden tercihlerini yapabilir veya yapılan tercihlerini değiştirebilirler. Bu süre dışında değişiklik hakkı bulunmamaktadır.

AOBP-OBP farkına dikkat

2013 ÖSYS’nin geçen seneden bir farkı var. Ağırlık Ortaöğretim Başarı Puanı (AOBP) yerine bu yıl Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) kullanımına geçildi. Yani artık öğrencilerin okul başarılarında sadece diploma notu esas alınıyor. AOBP’de olduğu gibi öğrencinin gittiği okulun tüm başarısı, okulun sınavlardaki başarısı gibi pek çok kriter dikkate alınmıyor.

Bu değişiklik nedeniyle geçen sene öğrencilerin yerleştiği puanlar AOBP puanlar olduğu için bu seneki puanlarla karşılaştırmak doğru değil.

Öğrenciler bölümlerin geçen seneki puanlarını kendi puanlarıyla karşılaştırmak yerine başarı sırasını karşılaştırarak tercih yapmalı.

Ya internetten ya merkezden

2013 ÖSYS tercih işlemleri, 8-18 Temmuz’da yapılacak. Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, ÖSYM’nin http://www.osym.gov.tr adresli internet sitesinden yayımlandı. Kılavuz satışı yapılmayacak. Adayların kılavuzu dikkatle incelemeleri gerekiyor. Adaylar tercihlerini isterlerse bir başvuru merkezi aracılığıyla, isterlerse internetten yapabilecekler. İnternetten TC kimlik numaraları ve şifreleriyle işlem yapılabilecek. Başvuru merkezlerine gidecek adaylar ise doldurulmuş tercih formu ve nüfus cüzdanı/pasaportlarıyla başvuru yapabilir.

2013-2014 öğretim yılı yükseköğretim programlarına kayıtlar 12-20 Ağustos’ta.

Toplam 908 bin kontenjan var

YÖK’ün verdiği rakamlara göre açıköğretim hariç 2012’de 764 bin olan üniversite kontenjanı bu yıl 805 bine çıkartıldı. Açıköğretime ise bu yıl 102 bin kontenjan ayrıldı. Yani örgün ve açıköğretimde toplam kontenjan sayısı 908 bin. YÖK, öğrencilerin işssiz kaldıkları için ilgi göstermedikleri fizik, kimya, biyoloji ve su ürünleri gibi alanların kontenjanlarını azalttı. Vakıf üniversitelerinin toplam kontenjanı geçen sene 95 bin 306 iken bu yıl 118 bin 194. Vakıf üniversitelerinde en çok kontenjanı artan bölümler ön lisans programları oldu.

Üniversitede reklama değil eğitime bakın