Haftanın Tarihine Bakış

TBMM’de 19 Nisan 1926 tarihinde kabul edilen Kabotaj Kanunu 1 Temmuz’da yürürlüğe girdi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ekonomik temellerinin atıldığı 1. İzmir İktisat Kongresi’nde kabotaj konusu da gündeme geldi. Bu süreçte, kapitülasyonlarla yabancılara terk edilen deniz varlığına hakim olmak amacıyla bir yasa taslağı hazırlandı.

Kabotaj Kanunu 19 Nisan 1926′da TBMM’de kabul edildi ve 1 Temmuz 1926′da yürürlüğe girdi. “Kurtuluş Savaşı’nın denizlerdeki zaferi” olarak nitelenen düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle yabancıların deniz ticaretindeki hakimiyeti son buldu.

-Belli başlı öteki olaylar

1 Temmuz

1683- Kara Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı orduları, Viyana önlerine geldi.

1736- 23. Osmanlı Padişahı III. Ahmet öldü.

1798- Napolyon, İskenderiye’ye çıkarak Mısır’ı işgale başladı.

1839- Padişah II. Mahmut öldü; yerine Sultan Abdülmecit geçti.

1904- Dilci, roman yazarı Şemseddin Sami 54 yaşında öldü.

1911- Kandilli Rasathanesi kuruldu.

1920- Ankara’da subay yetiştirilmek üzere “Sunuf-u Muhtelife Zabit Namzetleri Talimgahı” açıldı.

1925- İlk piyango, Türkiye Tayyare Cemiyeti Mektepleri yararına düzenlendi.

1926- Deniz taşımacılığına ve ticaretine ilişkin esasları düzenleyen “Kabotaj Kanunu” yürürlüğe girdi.

1926- Türk Ceza Kanunu yürürlüğe girdi. Kanun, 1889 İtalyan Zanardelli yasası esas alınarak hazırlandı.

1927- İstanbul’dan 16 Mayıs 1919′da ayrılan Mustafa Kemal, kurtuluştan sonra ilk kez İstanbul’a gelişinde büyük törenlerle karşılandı.

1927- 500 ve 1000 liralık banknotlar tedavüle çıkarıldı.

1929- Ankara-İstanbul arasında ilk telefon bağlantısı kuruldu.

1933- Denizyolları İşletmesi kuruldu.

1935- Mimar Sinan’ın biyolojik ve morfolojik yapısını incelemek üzere mezarı açıldı.

1955- Bilim ve siyaset adamı Dr. Adnan Adıvar, İstanbul’da öldü.

1968- Nükleer Silahları Sınırlandırma Anlaşması imzalandı.

1974- Arjantin Devlet Başkanı Juan Peron öldü; yerine eşi İsabel Peron geçti.

1984- TRT, televizyonda tamamen renkli yayına geçti.

1988- Sovyetler Birliği’nde Komünist Partisi, Gorbaçov’un ”Perestroika” politikasını onayladı.

1989- Siyaset adamı ve diplomat Hasan Esat Işık öldü.

1994- Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, 27 yıllık sürgünden sonra Filistin topraklarına ayak basarak Gazze’ye gitti.

1996- Türkiye’nin ilk nükleer reaktörü Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezinde yapılmaya başladı.

1997- Hong Kong, 156 yıllık İngiliz yönetiminin ardından Çin egemenliğine girdi.

2004- Güneş sisteminin ikinci büyük gezegeni Satürn’ün yörüngesine yerleşen insansız uzay aracı Cassini, dev gezegenin halkalarına ait ilk fotoğrafları göndermeye başladı.

2004- Irak’ın devrik lideri Saddam Hüseyin mahkemeye çıkarıldı.

2006- Çin, dünyanın en uzun demiryolunu hizmete açtı. 5 bin 72 kilometrelik demiryolu Tibet’i Çin’e bağladı.

2008- “Ergenekon” soruşturması kapsamında, Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) Genel Başkanı emekli Orgeneral Şener Eruygur, emekli Orgeneral Hurşit Tolon, Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün ile Cumhuriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Mustafa Balbay’ın da aralarında bulunduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı.

2011- Sivas’ta, 2 Temmuz 1993′te 37 kişinin yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan olayların 18. yılında Bilim ve Kültür Merkezi’ne dönüştürülen eski Madımak Oteli ziyarete açıldı.

2011- “Amerika’nın Sesi” (VOA) radyosu, 69 yıldır sürdürdüğü Türkçe yayınlarını sona erdirdi.

2012-  İspanya, Avrupa Futbol Şampiyonası finalinde İtalya’yı 4-0 yeerek üst üste ikinci kez Avrupa şampiyonu oldu.

2012- Türkiye’de Ekmekte kepek oranını artıran, tuz oranını azaltan ve satışlara dönük yeni standartlar getiren “Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği” yürürlüğe girdi.

2012- AB üyelerinin Ocak ayında kararlaştırdığı İran’a kademeli petrol ambargosu 1 Temmuz’dan itibaren tamamen yürürlüğe girdi.

2 Temmuz

1556- Fransız astrolog, fizikçi ve kahin Nostradamus öldü.

1900- Alman Ferdinand von Zeppelin’in yaptığı hava aracı denendi ve başarılı oldu. Araca “Zeplin” adı verildi.

1917- Yunanistan, Osmanlı devletine savaş ilan etti.

1932- Birinci Türk Tarih Kurultayı, Atatürk’ün huzurunda Ankara Halkevi’nde toplandı.

1932- Keriman Halis, Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.

1937- Uçakla ilk dünya turu için yola çıkan A. Earhart ve Fred Noonan kayboldu.

1951- Savarona gemisi, Türk Deniz Kuvvetlerine devredildi.

1955- Kurtuluş Savaşı kahramanlarından, İstiklal Madalyası sahibi “Kara Fatma” İstanbul’da öldü.

1961- ABD’li roman ve öykü yazarı Ernest Hemingway, Idaho’daki evinde av tüfeği ile intihar etti.

1972- Bülent Ecevit, CHP Genel Başkanı seçildi.

1977- “Lolita”nın yazarı, romancı Vladimir Nabokov öldü.

1990- Mina’da şeytan taşlamaya giden hacı adayları tünelde sıkıştı; 609′u Türk, 1426 kişi öldü.

1993- Pir Sultan Abdal Şenlikleri İçin Sivas’ta bulunan yazar ve sanatçıların kaldığı Madımak Oteli’nde çıkan olaylarda, 37 kişi hayatını kaybetti.

1996- Türk halk müziği sanatçısı Saniye Can vefat etti.

1997- Öğretim üyeleri ve yükseköğrenim öğrencilerine sınırlı siyaset yapma serbestisi getiren yasa TBMM’de kabul edildi.

2003- Yönetmen Ferzan Özpetek’in “Karşı Pencere” adlı filmi, İtalya’daki Yabancı Basın Merkezi’nin “Globo D’Oro” sinema ödüllerinden “En İyi Film” dahil beşini kazandı.

2004- Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde 5.2 büyüklüğündeki depremde 18 kişi öldü.

2004- Van’da Ordu Caddesi’nde Vali Hikmet Tan’ın makam aracı geçtiği sırada, bomba yüklü bir kamyonda patlama oldu. Tan, patlamadan yara almadan kurtuldu, 5 kişi öldü.

2006- Kırıkkale’de, yaklaşık 25 milyon yıl önce yaşadığı sanılan, ”karada yaşamış en büyük memeli” olan bir gergedan türü Baluchitherium’un fosilleri bulundu. Türkiye; Pakistan, Kazakistan, Çin ve Moğolistan’dan sonra Baluchitherium’un fosilleri bulunan beşinci ülke oldu.

2012- “Şike davası”nda karar açıklandı. Özel Yetkili İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi, 4′ü tutuklu 93 sanığın yargılandığı “Futbolda şike” davasında, Fenerbahçe Kulübü Başkanı Aziz Yıldırım’ı “örgüt kurmak” suçundan 2 yıl 6 ay, “şike ve teşvik primi vermek” suçundan 3 yıl 9 ay olmak üzere 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırdı.

3 Temmuz

1462- Midilli Adası, Osmanlı ordusu tarafından fethedildi.

1918- 1909′da tahta çıkan Padişah V. Mehmet Reşat öldü; yerine VI. Mehmet Vahdettin geçti.

1941- Devlet Konservatuvarı ilk mezunlarını verdi.

1946- Şair Muzaffer Tayyip Uslu 24 yaşında öldü.

1962- Cezayir’deki 132 yıllık Fransız egemenliği sona erdi; Cezayir bağımsızlığını kazandı.

1969- Türkiye’deki Amerikan üslerinin mülkiyeti Türkiye’ye geçti.

1972- Gazeteci, çevirmen Hasan Ali Ediz 68 yaşında öldü.

1988- İstanbul Fatih Sultan Mehmet Köprüsü açıldı. 887 milyon dolara malolan bin 90 metre uzunluğundaki köprünün yapımı 2,5 yıl sürdü.

1993- Vergi numaralı yaşam başladı.

1994- Besteci Sadi Hoşses 82 yaşında öldü.

1998- Yeni Vergi Yasası kabul edildi.

1999- Ses sanatçısı Sevim Tuna öldü.

2000- Sinema sanatçısı Kemal Sunal, film çekimi için Trabzon’a gitmek üzere bindiği uçakta kalp krizi geçirerek vefat etti.

2008- Tekirdağ Saray ilçe cezaevinde bir yıldır yatan eski Deniz Kuvvetleri Komutanı İlhami Erdil tahliye edildi.

2011- İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Spor Toto Süper Lig ve Bank Asya 1.Lig’in 2010-2011 sezonuna yönelik şike iddiaları üzerine soruşturma başlattı. Fenerbahçe Kulübü Başkanı Aziz Yıldırım, Sivasspor Kulübü Başkanı Mecnun Odyakmaz, Giresunspor Başkanı Ömer Ülkü, Eskişehirspor Teknik Direktörü Bülent Uygun, teknik direktör Levent Eriş ile futbolcular Emenike, Sezer Öztürk, Mehmet Yıldız’ın da aralarında bulunduğu 50 kişi gözaltına alındı.

4 Temmuz

1546- Osmanlı donanmasında Kaptanı Deryalık yapmış Barbaros Hayrettin Paşa öldü.

1776- Amerikan Bağımsızlık Günü: Amerikan Kongresi, Britanya’dan bağımsızlığını ilan etti.

1848- Karl Marx ve Friedrich Engels’in yazdığı Komünist Manifesto yayımlandı.

1932- İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, otomobiliyle Ankara’dan İstanbul’a giden ilk kişi oldu.

1934- Fransız fizikçi ve Nobel ödülü sahibi Marie Curie öldü.

1946- ABD, Filipinler’in bağımsızlığını tanıdı.

1954- İstanbul Dolmabahçe Stadı’nda kadınlar arası futbol maçı yapıldı.

1976- İsrail komandoları, Filistinlilerin kaçırdığı uçaktaki 100 rehineyi Uganda’nın Entebbe Havaalanı’nda bir operasyonla kurtardı.

1977- Yazar Esat Mahmut Karakurt 75 yaşında öldü.

1994- Türkiye’nin Atina Büyükelçiliği Müsteşarı Ömer Haluk Sipahioğlu, uğradığı silahlı saldırıda öldü.

1997- “Pathfinder” keşif aracı, Mars yüzeyine indi.

1997- Ankara 1 Numaralı DGM’de görülen Sivas davasında savcı, 38 sanık için idam istedi.

1998- Grekoromende ilk kez düzenlenen Dünya Uluslar Kupası’nda Türkiye şampiyon oldu.

2002- Yunanistan polisi, 27 yıldır faaliyette bulunan terör örgütü ”17 Kasım”ın ilk kez bir üyesinin tutuklandığını açıkladı.

2003- Yazar Tomris Uyar vefat etti.

2003- Anıtkabir’in mimarlarından Prof. Dr. Ahmet Orhan Arda öldü.

2007- Bodrum’da geçirdiği trafik kazasında ağır yaralanan şarkıcı ve oyuncu Barış Akarsu tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

2008- “Ergenekon” soruşturması kapsamında gözaltına alınan ATO Başkanı Sinan Aygün, emekli Albay Hasan Atilla Uğur, İbrahim Özcan ve Birol Başaran tutuklandı. Halka ve Olaylara Tercüman gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ufuk Büyükçelebi, Siyami Yalçın, Murat Avar ve Hamza Demir serbest bırakıldı. Prof. Dr. Ercüment Ovalı ise 20 bin YTL kefaletle serbest kaldı ve yurt dışına çıkışı yasaklandı.

2010- Şiiliğin önde gelen otoritelerinden Lübnanlı Muhammed Hüseyin Fadlallah öldü.

2011- AK Parti Ankara Milletvekili Cemil Çiçek, TBMM Başkanı seçildi.

2012– İsviçre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN), Higss bosonu olması muhtemel yeni bir atomaltı parçacığı bulunduğu açıklandı.

5 Temmuz

1830- Fransızlar, Cezayir’i işgal etti.

1917- Mustafa Kemal, Halep’teki 7. Ordu Komutanlığına atandı.

1921- Antalya’yı işgal eden İtalyan güçlerinin son birliği de kentten ayrıldı.

1938- Şükrü Kanatlı komutasındaki Türk birlikleri, Hatay’a girdi. Fransızların ilan ettiği sıkıyönetim kaldırıldı.

1939- Enver Paşa’nın çocuk ve torunlarının vatandaşlığa alınmaları ve yurda dönmelerine izin veren yasa çıktı.

1939- Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü kuruldu.

1945- İngiltere’yi II. Dünya Savaşı’nda zafere götüren Winston Churchill seçimi kaybedince başbakanlıktan ayrıldı.

1946- Fransız modacı Louis Reard, iki parçalı mayoyu tanıttı. Mayonun adı, ABD’nin atom bombası denemeleri yaptığı Pasifik’teki ”Bikini” Adası’ndan geliyordu.

1950- Radyoda dini program yayınlama yasağı kaldırıldı.

1964- Darbe girişimleri nedeniyle yargılanan ve idama mahkum edilen Albay Talat Aydemir’in cezası infaz edildi.

1971- Türkiye’nin Ortak Pazar’a geçişini öngören katma protokol, Meclis’te kabul edildi.

1974- Bakanlar Kurulu, haşhaş ekimi yasağını kaldırdı. Yedi ilde haşhaş ekimi yapılabilecek. Karar, ABD’nin tepkisine yol açtı.

1977- Pakistan’daki askeri darbede, General Ziya Ül Hak, Başbakan Zülfikar Ali Butto’yu devirdi.

1993- Türkiye’nin ilk kadın başbakanı Tansu Çiller’in oluşturduğu DYP-SHP koalisyon hükümeti TBMM’den güvenoyu aldı.

2004- Türk tiyatrosunun usta sanatçılarından Necdet Mahfi Ayral 96 yaşında İstanbul’da öldü.

2005- Zorlu Grubunun kurucusu Mehmet Zorlu 86 yaşında İstanbul’da öldü.

2007- Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören Anayasa değişiklik paketinin iptaline ilişkin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile CHP tarafından yapılan başvuruları reddetti.

2008- Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Hasan Doğan, Bodrum’da geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti.

2012- Doğu Akdeniz’de uluslararası hava sahasında Suriye tarafından düşürülen Türk asker çağının pilotları Hava Pilot Yüzbaşı Gökhan Ertan ve Hava Pilot Teğmen Hasan Hüseyin Aksoy’un deniz dibindeki naaşlarına ulaşıldı.

6 Temmuz

1517- “Emaneti Mübareke” adıyla anılan Hazreti Muhammed’e ait kutsal eşya, Mısır fatihi Yavuz Sultan Selim’e teslim edildi.

1535- “Ütopya”nın yazarı, İngiliz devlet adamı Sir Thomas More, Kral VIII. Henry’yi, İngiltere kilisesinin başı olarak kabul etmediği için idam edildi.

1885- Fransız bilim adamı Louis Pasteur, kuduz aşısını buldu.

1917- Arabistanlı Lawrence, Arap isyancılarla Akabe kentine saldırdı.

1924- Dr. Safiye Ali Hanım başkanlığındaki heyet, Uluslararası Kadınlar Kongresi’ne katılmak üzere Londra’ya gitti.

1927- Şurayı Devlet (Danıştay) göreve başladı.

1965- Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Kanunu kabul edildi.

1971- Caz sanatçısı Louis Armstrong öldü.

1975- Tarihçi ve yazar Reşat Ekrem Koçu 70 yaşında İstanbul’da vefat etti.

1981- Magazin ve Aktüel Haberler Ajansı (MAK Ajans) kuruldu.

1984- Türkiye’nin en eski illüzyonisti Zati Sungur 87 yaşında İstanbul’da öldü.

1991- Türkiye’nin ilk kadın valisi Lale Aytaman, Muğla’ya atandı.

1993- Erzincan’da Başbağlar köyüne saldıran teröristler, kadın erkek, çocuk demeden 28 vatandaşı öldürdü. Teröristler köyü de ateşe verdi.

1994- Gazeteci Teoman Erel trafik kazasında hayatını kaybetti.

1995- Ünlü yazar Aziz Nesin, Çeşme’de 80 yaşında öldü.

1999- Devlet Bakanı Hikmet Uluğbay intihar girişiminde bulundu. Uluğbay, 9 Temmuz’da verdiği ifadede, tetiği kendi iradesiyle çektiğini belirtti.

2003- Türkiye Turing ve Otomobil Yönetim Kurulu Başkanı Çelik Gülersoy öldü.

2005- New York Times gazetesinin muhabiri Judith Miller, Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatının (CIA) bir ajanının kimliğinin (Valerie Plame) basına sızdırılmasıyla ilgili soruşturmada kaynağını açıklamayı reddetti ve 85 gün hapisle cezalandırıldı.

2008- “Ergenekon” soruşturması kapsamında mahkemeye sevk edilen emekli orgeneraller Şener Eruygur ile Hurşit Tolon tutuklandı.

2008- “Ergenekon” soruşturması kapsamında tutuklandıktan sonra sağlık sorunları nedeniyle tahliye edilen iş adamı Kuddusi Okkır, tedavi gördüğü Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde öldü.

2008- Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ersin Faralyalı, İstanbul’da vefat etti.

2011- Türkiye Cumhuriyeti’nin 61. Hükümeti AK Parti Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığında kuruldu.

2011- Ünlü İngiliz şarkıcı ve besteci Elton John, dünya turnesi kapsamında geldiği Ankara’da konser verdi.

2012- Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi (CAS), UEFA’nın Beşiktaş’a verdiği Avrupa kupalarına 1 yıl katılmama cezasını onadı.

7 Temmuz

1828- Kars, Emin Paşa’nın teslim kararı alması üzerine Rus işgaline uğradı.

1929- Mussolini, Papa ile anlaşınca bağımsız Vatikan kuruldu.

1939- Hatay’da bir il kurulması kararlaştırıldı.

1930- “Sherlock Holmes”un yazarı Sir Arthur Conan Doyle öldü.

1942- Atatürk ile Samsun’a çıkanlardan Başbakan Dr. Refik Saydam, İstanbul’da öldü.

1955- Camialtı Tersanesi’nde inşa edilen ilk şilep “Abidin Daver” denize indirildi.

1955- Gazeteci Yazar Ali Naci Karacan 59 yaşında öldü.

1964- Metin Erksan’ın yönettiği “Susuz Yaz” filmi, 14. Uluslararası Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı ödülünü kazandı.

1993- “Hababam Sınıfı” serisinin yaratıcısı şair ve yazar Rıfat Ilgaz 82 yaşında öldü.

1998- Başbakan Mesut Yılmaz’ın gezisi sırasında Makedonya’da, Üsküp yakınlarındaki trafik kazasında, Devlet Bakanı Rüştü Kazım Yücelen, Milletvekili Şinasi Altıner, Gazeteci Fikret Bila, koruma polisi ve şoför yaralandı. Türk heyetinin otomobiline çarpan otodaki Makedon karı koca öldü.

2000- Yargıtay, eski milletvekili Şevki Yılmaz’a verilen 25 ay hapis cezasını onadı.

2005- Londra’da, üç metroya ve bir otobüse intihar saldırıları düzenlendi, 52 kişi öldü. 21 Temmuz’daki ikinci dalga saldırıda can kaybı yaşanmadı. Saldırıları El Kaide üstlendi.

2007- Irak’ta, nüfusunun tamamına yakınını Türkmenlerin oluşturduğu Tuzhurmatu kentindeki Emirli bölgesinde pazar yerinde patlayıcı yüklü kamyonla düzenlenen intihar saldırısında 150 kişi öldü.

2012 - ABD’li Serena Williams, Wimbledon Tenis Turnuvası tek kadınlar finalinde Polonyalı Agnieszka Radwanska’yı 2-1 yendi ve 5. Wimbledon şampiyonluğunu kazandı. Tek erkekler finalinde ise 3 numaralı seribaşı Roger Federer, Britanyalı Andy Murray’yi 3-1 yenerek Wimbledon’daki 7. şampiyonluğunu elde etti

Haftanın Tarihine Bakış